Ekonomist Alaattin Aktaş, iktisat yönetiminin kur politikalarının enflasyon hesaplarına dayandığını belirtti.
Aktaş: “Merkez’e göre TL değerli değil hatta çok değersiz, ne olacak şimdi!” Yazının ilgili kısmı şöyle:
“Garip geliyor biliyorum. Herkes ‘dolar-toto’ oynarken kur nereye gidecek diye tartışırken düşüş bekleniyor! Ancak Merkez Bankası’nın reel efektif kur bilgisine prestij yapacaksak, olması gerektiği gibi. , dövizde düşüş beklenmelidir.
MAKARA DEĞİŞİMİ NEREDEN YAPILIR?
Merkez Bankası reel efektif kuru 2003 yılını 100 kabul ederek hesaplamaktadır. Hesaplama hem TÜFE hem de Yİ-ÜFE üzerinden yapılmaktadır.
2003 yılında ortalaması 100 olan reel efektif döviz kuru endeksi, TÜFE bazlı hesaplamaya göre Mayıs ayında 57,92 düzeyindedir. yaklaşık 58; yani TÜFE bazlı hesaplamaya göre TL 2003’e göre yüzde 42 daha düşük.
TÜFE bazlı hesaplamaya göre Türk parası fiilen 47,69 ile Aralık 2021’deki en düşük seviyesine geriledi. TÜFE’deki yüzde 14, Yİ-ÜFE’deki yüzde 20’lik artışa rağmen dolar kurunun söz konusu ayda yüzde 29 artması TL’nin maliyetini fiilen dibe vurdu. Hatta TL’nin reel değeri Aralık 2021’de tüm zamanların en düşük seviyesine indi.
Yİ-ÜFE bazlı hesaplamaya göre durum çok farklı. Yİ-ÜFE bazında hesaplanan reel kur endeksi Mayıs ayında 92,62 ile çok daha yüksek. Bu hesaba göre TL o kadar bedava değil.
TL DEĞERLİ OLURSA MERKEZ NE YAPAR?
Bu tür bir veri… Türk parası özellikle TÜFE bazlı endekse göre çok serbest görünüyor ve bu bilgiyi doğru kabul edersek para biriminin hızla aşağı inmesi gerekiyor.
Sizce de bunda bir gariplik yok mu?
Piyasanın beklentilerini ve kurun yükselmesi gerektiği varsayımlarını bir kenara bırakalım…
Kendi işiyle paramızın bedava olduğunu ispatlayan Merkez Bankası neden kuru tutmaya çalışıyor? Paramız aslında bedava ise dövizin yükseliş trendi çok tesadüfi, üzerinde durmaya hatta önlem almaya bile gerek yok. Olağan kurallarda dövizin yükselmesini gerektirecek bir durum olmadığı için kurda bir artış beklentisi de yok ve Merkez Bankası kuru tutmak için binbir takla atmıyor.
Yani Merkez Bankası da açıkladığı bilgilerin gerçeği yansıtmadığını düşünüyor mu?
Bu bilgi doğru olarak görülürse muhtemelen dövizde artış olacağı algısının nedeni sorgulanıyor.
Eminiz birileri “Bir yerde hata mı yapıyoruz da böyle bir tablo çıkıyor ortaya” sorusuna cevap arıyordur.
Gerçeği mi arıyor?
ENFLASYONU YANLIŞ ÖLÇMEYİN!
Reel efektif döviz kurunun seviyesini belirleyen üç temel gösterge vardır.
Türkiye’de ve diğer ülkelerde Türk parasının değerindeki değişim ve enflasyon oranı.
TL’nin değer değişimi kesin, sıkıntı yok.
Bu hesaplama dolar ve euro üzerinden yapıldığı için ABD ve AB’deki enflasyondan bahsediyoruz. Aslında burada enflasyon hangi seviyede olmalı ve ne kadar oynamalı yanlış ölçüm!
Bu durumda geriye enflasyonumuzun ne kadar gerçek olduğu kalıyor.
Enflasyonu olduğundan daha düşük ölçersek reel efektif döviz kuru daha düşük olur yani Türk parası bedelsiz gözükür.
Zaten TÜFE ve Yİ-ÜFE bazlı endekslerin ortasında 2022 yılı ile başlayan açılış buna işaret ediyor. 2022 yılı itibarıyla Yİ-ÜFE artışının TÜFE artışını geçmesi, Yİ-ÜFE bazlı reel kur endeksinin yüksek görünmesine neden olmuştur.
Bu durumda iki ihtimalimiz var:
Ya tüm ölçümler tamamlanıp TL değer kazanmalı, yani dolar ve euro düşmeli.
Ya da bizim enflasyon ölçümümüz ‘biraz’ yanlış, dolayısıyla reel kur endeksi düşük görünüyor ve sonuç olarak kurda artış beklentisi normal.
Sizce hangi olasılık makul görünüyor?” (HABER MERKEZİ)
