Ttb: “Bütçede Hekim Maaşlarına ve Emekli Aylığına Etki Edecek 7200 Ek Gösterge Uygulanmalı, Maaşlarda En Az Yüzde 200 Artış Yapılmalı”
Türk Tabipleri Birliği (TTB), TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 24 Kasım’da görüşülecek Sıhhat Bakanlığı bütçesiyle ilgili “Hekimlerin maaş ve emekli aylığına etki edecek 7200 ek göstergenin uygulanması ve özel hizmet tazminat oranlarının yükseltilmesiyle maaşlarda en az yüzde 200 oranında artış yapmaya olanak verecek düzenlemeler 2023 yılı bütçe teklifinde yer almalıdır. Hiçbir hekimin, sağlık emekçisinin aylık gelirinde performans ücretinin payı yüzde 10’u-15’i geçmemeli, gelirlerinin hemen tümünün emekliliğe de yansıtıldığı düzenlemeler hayata geçirilmelidir” açıklamasını yaptı.
TTB, bugün genel merkezinde “Sağlık Bakanlığı 2023 Yılı Bütçe Teklifi Sağlığa Zararlıdır; Toplum Sağlığı Düşünülerek Yeniden Yapılandırılmalıdır” başlıklı açıklama yaptı. Açıklamaya TTB Merkez Kurulu 2. Lideri Dr. Ali İhsan Ökten, TTB Merkez Kurulu üyeleri Dr. Adalet Çıbık, Dr. Kazım Doğan Eroğulları, Dr. Nursel Şahin ve Dr. Onur Naci Karahancı katıldı. TTB ismine açıklamayı okuyan Dr. Çıbık şunları söz etti:
“AKP’nin 20 yıllık iktidarıyla geldiğimiz Kasım 2022 prestijiyle bütçe, fakiri daha fakir ve aç, zengini çok daha varlıklı yapan ekonomik ve toplumsal siyasetlerin hayata geçirilmesinin aracı yapıldı. Sıhhat Bakanlığı, Ulusal Eğitim Bakanlığı, Kültür Bakanlığı bütçeleri, topluma sunmakla yükümlü oldukları hizmeti taban fiyatlı ailelere bile para almadan sunabilecekleri seviyeye çıkartılmadı. Toplumun devlet tarafından sunulmakta olan sıhhat hizmetlerine, eğitim-öğretime, tiyatroya vb. ulaşabilmesi ve yararlanabilmesi için cebinden değerli ölçülerde harcama yapması gerekiyor.
“TOPLAM BÜTÇE TEKLİFİ BİR ÖNCEKİ YILIN TEKLİFİNE GÖRE YÜZDE 150,3 ARTIRILDI”
Bilindiği üzere, Haziran 2018 genel seçimleri sonrasında uygulamaya giren Partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile bütçeyi Cumhurbaşkanlığı hazırlıyor ve Cumhurbaşkanı tarafından bir yasa teklifi olarak TBMM Başkanlığı’na iletiliyor. “2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi” de 17 Ekim 2022 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu ve Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, maalesef basına-halka kapalı olarak görüşülmeye başlandı. Toplam bütçe teklifi bir önceki yılın teklifine göre yüzde 150,3 artırılarak, 4 trilyon 469 milyar 570 milyon 19 bin TL gider ve 4 trilyon 248 milyar 666 milyon 270 bin TL gelir olarak sunuldu. Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan beşinci bütçe olmasına karşın, denk bütçe yapılamamış, daha teklif halindeyken gelirde yaklaşık yüzde 5’lik bir eksiklik yaratılmıştır. Bunun nakdî karşılığı 220 milyar 903 milyon 749 bin TL’dir. Öyle ki Milli Savunma, Adalet, Dışişleri bakanlıkları başta olmak üzere birçok bakanlığın bütçesinden çok daha fazladır.
“ÇOK KAZANANDAN ÇOK, AZ KAZANANDAN AZ VERGİ ALINACAK ADİL BİR BÜTÇE TEKLİFİ HAZIRLANMALIDIR”
Cumhurbaşkanlığı, 2023 yılı bütçe gelirlerinin yüzde 86,5’inin vergi gelirlerinden sağlanmasını teklif etmektedir. Öteki bir sözle Cumhurbaşkanlığı, 2023 yılı bütçe gelirlerinin vergilerden karşılanması planlanan 3 trilyon 673 milyar 735 milyon 478 bin TL’lik bölümünün, yalnızca 638 milyar 975 milyon 349 bin TL’lik kısmının kurumlar vergisi kapsamında şirketlerden ve sermaye sahiplerinden alınmasını teklif etmektedir. Bu teklifin hayata geçirilmesi daha evvelki yıllarda olduğu üzere eşitsizlikleri ve yoksulluğu artıracaktır. Adil değildir. Hakkaniyetsizdir. Sadece bu nedenle dahi kabul edilebilir değildir. Bütçe gelirleri öncelikle kardan, ranttan, faizden alınacak vergilerle sağlanmalıdır. Besin, ilaç, kitap, su, elektrik, doğalgaz, sıhhat, eğitim başta olmak üzere, mal ve hizmet alımlarında KDV, ÖTV vb. dolaylı vergiler kaldırılmalıdır. Çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alınacak adil bir bütçe teklifi hazırlanmalıdır.
“SAĞLIK BAKANLIĞI BÜTÇESİNİN GENEL BÜTÇE İÇİNDEKİ PAYI, 2022’DE YÜZDE 6,63 İKEN 2023 İÇİN YÜZDE 6,56 OLARAK BELİRLENMİŞ”
Yaşanmakta olan meselelerin yarattığı ihtiyaçlar, bütçe teklifini hazırlayanlar tarafından görülmemiş olacak ki genel bütçe içinde Sıhhat Bakanlığı bütçesinin hissesi, 2022 yılı için yüzde 6,63 iken 2023 yılı için yüzde 6,56 olarak belirlenmiş. Bırakalım artırılmasını, maalesef hissesi azaltılmış. Bu yetmezmiş üzere bakanlığın azalan hissesinin yanı sıra, bakanlığın bütçesi içinde ‘koruyucu sağlık programının’ hissesi da bir evvelki yıla nazaran azaltılmaktan kurtulamamış; yüzde 33,4’ten yüzde 28,7’ye indirilmesi teklif ediliyor. Yetmiyor. Bakanlık bütçesindeki hissesi 2022 yılında yüzde 64,2 olan ve 2023 yılında yüzde 69,6 olması teklif edilen ‘tedavi edici sağlık programının’ başında da büyük bir kara delik var: Kent hastaneleri! Sıhhat Bakanlığı 2023 Yılı Bütçe Teklifi; ‘tedavi edici sağlık programı’ için ayrılan bütçenin yüzde 22,9’unun şehir hastanelerinin patronlarına kira bedeli ve hizmet alım bedeli olarak ödenmesini içeriyor.
“SGK PRİMLERİNİ ÇIKARDIĞIMIZDA BÜTÇEDEN KİŞİ BAŞINA BİN 513 LİRA DÜŞÜYOR”
Türkiye’de yaşayan milyonlarca mülteci ve göçmen ‘görmezden gelindiğinde’ bile Sıhhat Bakanlığı bütçesinden kişi başına yaklaşık 3 bin 370 TL düşüyor. Sıhhat Bakanlığı bütçesinden çalışanlara yapılacak ödemelerle toplumsal güvenlik kurumlarına yatırılacak primleri çıkarttığımızda, kişi başına düşen hissenin bin 513 TL’ye gerilediğini görüyoruz. Söz konusu eksiltmelere, şehir hastanesi patronlarına yapılan ödemeleri de eklediğimizde, 2023 yılı için Sağlık Bakanlığı’nın direkt kişi başına yapabileceği harcamanın bin 8 TL’ye düştüğünü görüyoruz. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının arttığı bir dönemde Sağlık Bakanlığı ve SGK tarafından sağlık emekçilerinin mesleki riskleri dikkate alınarak hak görülmeyen grip aşısının, 250 TL’ye satıldığı bir Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı bütçesini kişi başına düşen miktarı üzerinden değerlendirildiğimizde de kabul edilemez buluyoruz.
“2023’TE KİŞİ BAŞINA ESİRGEYİCİ SIHHAT HİZMETLERİ İÇİN 596 TL, TEDAVİ HİZMETLERİ İÇİN DE 917 TL HARCAMA YAPILMASININ PLANLANIYOR”
Sağlık Bakanlığı 2023 Yılı Bütçe Teklifi, programlar ve ekonomik sınıflandırma seviyesinde incelendiğinde, sıhhat hizmeti sunumu kapsamında Kollayıcı Sıhhat Program ve Tedavi Edici Sıhhat Programı olmak üzere, iki ana programdan oluşmaktadır. Sıhhat Bakanlığı, 2023 yılı bütçesinde başlangıç ödeneğinin yüzde 28,7’sinin yani 84 milyar 39 milyon 447 bin TL’nin gözetici sıhhat programına, yüzde 69,6’sının yani 204 milyar 35 milyon 173 bin TL’sinin de tedavi edici sıhhat programına ayrıldığı görülmektedir. Teklifte yer alan her iki ana program kapsamında, Sıhhat Bakanlığı tarafından istihdam edilen çalışanların masrafı ile toplumsal güvenlik devlet primi masrafı dışarıda tutulup hesaplama yapıldığında, Sıhhat Bakanlığı 2023 yılı başlangıç ödeneğinde direkt hami sıhhat programı için ayrılan hissenin 51 milyar 898 milyon 721 bin TL’ye, doğrudan tedavi edici sağlık programı için de 79 milyar 809 milyon 554 bin TL’ye kadar azaldığı görülmektedir. Buna nazaran, Sıhhat Bakanlığı tarafından 2023 yılı boyunca kişi başına kollayıcı sıhhat hizmetleri için 596 TL, tedavi hizmetleri için de 917 TL harcama yapılmasının planlandığı görülmektedir. Yıllık enflasyonun yüzde 180’leri bulduğu, hemen her şeyin fiyatının neredeyse ayda hatta haftada birkaç kez arttığı günümüzde, bir defa daha ‘bu bütçe kabul edilemez!’ diyoruz. Sağlık Bakanlığı’nın 2023 yılı için bütçe teklifi 675 milyar TL’den, genel bütçe toplam giderinin yüzde 15’inden daha az olmamalıdır.
“ŞEHİR HASTANELERİ İÇİN YAPILMIŞ OLAN SÖZLEŞMELER HERHANGİ BİR TAZMİNAT ÖDENMEDEN FESHEDİLMELİ”
Sağlık Bakanlığı bütçe teklifinde hala hizmet sunmakta olan kent hastanelerine, 2023 yılı prestijiyle, tedavi edici sıhhat programı kapsamında kira bedeli olarak 27 milyar 716 milyon TL, hizmet alımı için de 18 milyar 946 milyon TL olmak üzere, toplam 46 milyar 662 milyon TL ödenmesinin planlandığı görülmektedir. Kelam konusu bedel, Sıhhat Bakanlığı’nın tedavi edici sağlık programına ayrılan toplam bedelin yaklaşık yüzde 23’ünü, çalışan fiyatı ile toplumsal güvenlik kurumuna devlet pirimi masrafının çıkartılması sonrasında kalan tedavi edici sıhhat programı toplam bedelinin ise yüzde 59’unu oluşturmaktadır. Bu türlü bir tercihi kabul etmiyoruz. Halkın sıhhat hizmetleri için ayrılan parası bir avuç şirkete aktarılmamalıdır. Kent hastaneleri için yapılmış olan mukaveleler rastgele bir tazminat ödenmeden feshedilmeli, planlanan ödemeler durdurulmalı ve kent hastaneleri daha fazla vakit kaybetmeden devlet hastanelerine dönüştürülmelidir.
“BÜTÇEDE HEKİM MAAŞLARINA VE EMEKLİ AYLIĞINA ETKİ EDECEK 7200 EK GÖSTERGE UYGULANMALI, MAAŞLARDA EN AZ YÜZDE 200 ARTIŞ YAPILMALI”
Bunların yanı sıra, bilindiği üzere Türkiye’de emek gücünü satarak yaşamak zorunda olanların tümü üzere tabipler ve sıhhat işçileri de AKP hükümetleri devrinde daha da fakirleşmiş ve geçinemez hale gelmiştir. Bütçe teklifinde tabiplerin maaş ve emekli aylığına tesir edecek 7200 ek göstergenin uygulanması ve özel hizmet tazminat oranlarının yükseltilmesiyle maaşlarda en az yüzde 200 oranında artış yapmaya imkan verecek düzenlemeler 2023 yılı bütçe teklifinde yer almalıdır. Hiçbir doktorun, sıhhat işçisinin aylık gelirinde performans fiyatının hissesi yüzde 10’u-15’i geçmemeli, gelirlerinin çabucak tümünün emekliliğe de yansıtıldığı düzenlemeler hayata geçirilmelidir.
“SAĞLIK BAKANLIĞI 2023 YILI BÜTÇE TEKLİFİ KONUŞMASINDAN ÖNCE GEREKLİ DÜZENLEMELERİ YAPMALI”
Sağlık Bakanlığı 2023 yılı bütçe teklifinde yer alan gayelerin neredeyse hiçbiri kabul edilemez. Sıhhat Bakanı, 24 Kasım 2022 tarihinde TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda yapacağı; Sıhhat Bakanlığı 2023 Yılı Bütçe Teklifi konuşmasından evvel gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. Bakanlığın bütçesinde yapılacak düzenlemeler; halkın sıhhatinin korunması ve geliştirilmesi önceliğiyle toplumun sıhhat meselelerinin en kısa müddette ve kamusal olarak çözülmesi, doktorların ve sıhhat işçilerinin çalışma şartlarının ve özlük haklarının insan hayatına yakışır, günümüzün şartlarına uygun hale getirilmesi ve şiddetin önlenmesi öncelikli gayeleriyle gerçekleştirilmelidir.”
