Türkiye Kupası, Fenerbahçe ile Medipol Başakşehir arasında İzmir’de oynanacak final maçıyla 61. kez sahibini bulacak.
Türkiye Kupası’nda ise 31 kez ikili, 29 kez tek maç olarak final düzenlendi.
Bu dönemde Ziraat Bankası sponsorluğunda düzenlenen Türkiye Kupası, 1965-1966, 1966-1967, 1983-1984, 1985-1986, 1989-1990, 1990-1991, 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002, 2002- 2003, 2003-2004, 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013, 2013- 2014, 2014-2015, 2015- 2016, 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019, 2019-2020, 2000-2021 ve 2021-2022 dönemlerinde tek maç finalleri, diğer dönemlerde ise çift maç finalleri ile sahibine ulaşmıştır.
Çekilişle kaybedilen galibiyetler ve kupalar
Türkiye Kupası’nın 60 yıllık tarihinde kupalar bir kez hükmen ve kura çekimi sonucunda sahiplerini buldu.
1963-1964 sezonunda Galatasaray ile Altay arasında oynanan final karşılaşmasının ilki 0-0 sona erdi. Altay’ın rövanş maçında yer almamasının ardından Türkiye Futbol Federasyonu karşılaşmayı Galatasaray lehine 3-0 tescilledi. Böylece kupa finalleri tarihinde ilk kez kupanın galibi hükmen hükmen belirlendi.
Öte yandan 1966-1967 döneminde Altay ile Göztepe arasında oynanan final maçı 2-2 sona erdi. Kura sonucunda kupayı Altay Müzesi’ne götürürken, organizasyon tarihinde yeni bir kazanan oldu.
Fazla mesaide gülüyor
Türkiye Kupası 8 uzatma dakikasının sonuçlarına göre şu ana kadar havaya kaldırıldı.
Göztepe, 1968-1969 döneminde çifte maç finalinde Galatasaray’ı 1-0 mağlup etti ve uzatmalarda 1-1’lik skorla eledi.
Tek maç finalinde Trabzonspor, 1983-1984 sezonunda Beşiktaş’ı 2-0, 1990-1991 sezonunda Galatasaray MKE Ankaragücü’nü 3-1, 1999-2000 sezonunda Galatasaray Antalyaspor’u 5-3, 2005-2006 sezonunda ise Beşiktaş Fenerbahçe’yi yendi. İyi 3-2, 2006-2007’de Beşiktaş bu kez Kayseri Erciyesspor’u 1-0 mağlup etti ve 2020-2021’de Sivasspor Kayserispor’u uzatmalarda yenerek kupaya uzandı.
1995-1996 döneminde Galatasaray, ilk maçında 1-0 mağlup olduğu Fenerbahçe ile Kadıköy’de rövanş maçına çıktı. Normal süresi Fenerbahçe’nin 1-0 üstünlüğü ile kapanan karşılaşmanın uzatma bölümünde 1 gol bulan Galatasaray, ilk maçtaki avantajıyla kupayı kazanmayı başardı.
Penaltılarla kazanılan kupalar
Türkiye Kupası’nda şu ana kadar 5 grup, 6 kez penaltı atışları sonucu kupayı müzeye götürdü.
Galatasaray ile Trabzonspor arasında 1975-1976 döneminde oynanan iki final karşılaşması da tarafların 1-0’lık galibiyetiyle sona erdi ve penaltı atışlarına başlandı. Seri penaltı atışları sonucunda rakibini 5-4 mağlup eden Galatasaray kupanın sahibi oldu.
1997-1998 döneminde Beşiktaş ile Galatasaray finalde karşı karşıya geldi. Her iki karşılaşma da 1-1 berabere biterken, penaltı atışları sonucunda rakibine karşı 5-3’lük üstünlük kuran siyah-beyazlı ekip, mutlu sona ulaşan takım oldu.
Gençlerbirliği 2000-2001 döneminde kupayı penaltı atışları ile kazandı. Kayseri’de Fenerbahçe ile karşılaşan Ankara ekibi, 2-2 biten normal süre ve uzatmaların ardından seri penaltı atışları ile rakibine 6-3’lük üstünlük sağlayarak kupayı müzeye götürdü.
2007-2008 döneminde Türkiye Kupası’nın sahibi de penaltılarla belli oldu. Kayserispor ile Gençlerbirliği finalde Bursa’da karşı karşıya gelirken, normal süresi ve uzatmaları 0-0 biten maçta gülen taraf, 11-10’luk penaltı atışları sonucu Kayserispor oldu.
2010-2011 döneminde Beşiktaş, Kayseri’deki finalde İstanbul Büyükşehir Belediyespor’u penaltılarla geçerek kupaya uzandı. Normal süre ve uzatmalar 2-2 sona eren maçta siyah beyazlı ekip, penaltı atışları sonucunda 4-3’lük skorla kupayı kaldırdı.
Kupa, 2016-2017 sezonunda alınan penaltılar sonucu sahibini buldu. Eskişehir’de Atiker Konyaspor ile Medipol Başakşehir arasında oynanan finalin normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 tamamlandı. Atiker Konyaspor, seri penaltılarda rakibine 4-1 üstünlük sağlayarak kupayı müzesine taşıdı.
En ilginç final
Türkiye Kupası tarihinin en ilginç finallerinden biri 1991-1992 yılları arasında oynanan Trabzonspor-Bursaspor maçıdır.
Bursa’da finalin ilk maçını 3-0 kazanan yeşil beyazlılar, rövanş için büyük avantajla Trabzon’a gitti.
Hüseyin Avni Aker Stadı’nda oynanan rövanşı 5-1 kazanan bordo-mavililer, organizasyon tarihinin en ilginç finalinin ardından kupayı müzeye götürdü.
En farklı skorlu finaller
Gençlerbirliği kupa finalinde en farklı skorlarla galibiyete ulaştı.
1986-1987 sezonunda Ankara’da Eskişehirspor ile oynadığı ilk maçı 5-0 kazanan Başkent ekibi, 60 yıllık tarihinin Türkiye Kupası finallerinde en farklı skora ulaştı.
1991-1992 döneminde Trabzonspor evindeki rövanş maçında Bursaspor’u 5-1 yendi ve 2004-2005 sezonunun finalinde Galatasaray, Fenerbahçe’yi bire bir yendi.
Bu ortada 2001-2002’de Kocaelispor Beşiktaş’ı Bursa’da finalde, 2003-2004’te Trabzonspor İstanbul’da Gençlerbirliği’ni finalde, 2011-2012’de Fenerbahçe Ankara’da finalde Bursaspor’u 4-0 mağlup etti. tarihi goller attı.
Öte yandan Türkiye Kupası’nda en çok gol atılan final maçı ise 1999-2000 sezonunda Galatasaray ile Antalyaspor arasında oynandı. Diyarbakır’da oynanan final karşılaşmasının normal ve uzatma bölümü 2-2 berabere bitti. Uzatma başında kalesinde gol gören Galatasaray, üst üste 3 gol atarak rakibini 5-3 yenerek kupayı müzesine götürdü.
“Çift”
Türkiye Kupası’nın 60 yıllık tarihinde 15 sezonda kupayı müzesine götüren ekip, lig şampiyonluğunu da kazandı.
1962-1963, 1972-1973, 1992-1993, 1998-1999, 1999-2000, 2014-2015 ve 2018-2019’da Galatasaray, 1967-1968, 1973-1974 ve 1982-1983’te Fenerbahçe, Beşiktaş 1989-1 2008’de 990 -2009 ve 2020-2021 Trabzonspor, 1976-1977 ve 1983-1984 dönemlerinde hem lig şampiyonluğu hem de kupayı kazandı.
Galatasaray üst üste en çok şampiyonluğa sahip
Galatasaray, Türkiye Kupası tarihinde üst üste en çok şampiyonluk yaşayan ve aynı zamanda kupayı en çok müzeye götüren grup oldu.
Sarı-kırmızılı ekip, 1963-1966 sezonunda üst üste 4 kez kupayı kazanma başarısı gösterdi.
Bu ortada Galatasaray 1963-1966’da 4 kez, Trabzonspor ise 1975-1978’de üst üste final oynayarak üst üste en çok finale kalan grup unvanını elde ettiler.
Tüm maçlarını kazanarak şampiyonlar
Türkiye Kupası tarihinde sadece 4 periyotta kupayı kaldıran takımlar, oynadıkları tüm maçları kazanarak bu galibiyete ulaşmayı başardı.
Sadece 90 dakika sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede Bursaspor 1985-1986 döneminde 5 üzerinden 5, 1988-1989’da Beşiktaş 10, 1989-1990’da yine Beşiktaş 4, 2002-2003’te Trabzonspor, 5. 5 ve kupayı müzelerine götürdüler.
Hem oyuncu hem de antrenör olarak kazananlar
Türkiye Kupası tarihinde 11 isim hem futbol hem de teknik direktörlük kariyerlerinde kupayı kaldırma başarısını yaşadı.
Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu 1967’de futbolcu, 1980’de teknik direktör, Galatasaray Fatih Terim, 1976, 1982, 1985’te oyuncu, 1999, 2000 ve 2019’da teknik direktör; Galatasaray’da 1999 ve 2000’de futbolcu, 2005’te teknik direktör olan Gheorghe Hagi; Mustafa Denizli 1980’de Altay’da futbolcu, 1991’de Galatasaray’da ve 2009’da Beşiktaş’ta teknik direktörlük yapıyor; Trabzonspor’da Şenol Güneş 1977, 1978 ve 1984’te oyuncu, 1995 ve 2010’da teknik direktör; Yılmaz Gökdel, 1964, 1965 ve 1966’da Galatasaray’da oyuncu, 1981’de MKE Ankaragücü’nde teknik direktör; Tayfur Havutçu, 1997’de Kocaelispor’da, 1998 ve 2006’da Beşiktaş’ta futbolcu ve 2011’de Beşiktaş’ta teknik direktörlük yapıyor; Hamza Hamzaoğlu Galatasaray 1993 yılında futbolcu, 2015 yılında antrenör; Okan Buruk, 1993, 1996, 1999 ve 2000’de Galatasaray’da, 2006’da Beşiktaş’ta ve 2018’de Akhisarspor’da teknik direktörlük yapan; Sergen Yalçın, 1994 ve 2006’da Beşiktaş’ta, 2000’de Galatasaray’da futbolcu, 2021’de Beşiktaş’ta teknik direktör; Rıza Çalımbay bu başarıyı 1993-1994’te Beşiktaş’ta futbolcu, 2021-2022’de Sivasspor’da teknik direktör olarak elde etti.
3 farklı kadroyla final oynayanlar
Kupa tarihinde bazı futbolcular diğer 3 takımın formasıyla final için efor sarf etti.
Bu oyuncular:
Halil İbrahim Eren: Boluspor, MKE Ankaragücü, Gençlerbirliği
Hasan Vezir: Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray
Rade Zalad: MKE Ankaragücü, Eskişehirspor, Beşiktaş
Sinan Turhan: Adana Demirspor, Galatasaray, Sakaryaspor
Cihan Haspolatlı: Kocaelispor, Galatasaray, İstanbul Büyükşehir Belediyespor
Mehmet Aurelio: Trabzonspor, Fenerbahçe, Beşiktaş
Burak Yılmaz: Beşiktaş, Trabzonspor, Galatasaray
Emre Belözoğlu: Galatasaray, Fenerbahçe, Medipol Başakşehir
Mustafa Pektemek: Medipol Başakşehir, Alanyaspor, Kayserispor
En çok kupa kazanan teknik direktörler
Ahmet Suat Özyazıcı, Gündüz Kılıç, Fatih Terim ve Aykut Kocaman teknik direktör olarak en çok Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan isimler.
Özyazıcı 1977, 1978 ve 1984’te Trabzonspor’la, Gündüz Kılıç Galatasaray’la 1963, 1965 ve 1966’da, Fatih Terim ise sarı-kırmızılılarla 1999, 2000 ve 2019’da üç kez kupayı kaldırdı. Aykut Kocaman ise, 2011 ve 2012’de Fenerbahçe, 2017’de Atiker Konyaspor ile mutlu sona ulaştı.
Bu arada yabancı teknik direktörlerden Beşiktaş’ın başında 1989 ve 1990’da İngiliz Gordon Milne, 2006 ve 2007’de Fransız Jean Tigana kupayı kazanmayı başardı.
