DUVAR – Komşu Yunanistan bugün erken parlamento seçimleri için sandık başına gidiyor. Dört yıl görev yapacak 300 sandalyeli yeni meclisi 9 milyon 810 bin 40 seçmen belirleyecek. Seçimlere otuzdan fazla siyasi parti ve oluşum katılıyor. 21 Mayıs seçimleri, Başbakan Kiryakos Miçotakis’in kabinesinin görev süresinin dolmasına birkaç hafta kala yapılacağı için erken seçim olarak nitelendiriliyor.
‘BONUS SANDALYE’ SİSTEMİ OLMADAN İLK SEÇİMLER
2016’da yarı göreli temsilin kaldırılmasının ardından bugün yapılacak erken milletvekili seçimleri, 1990’dan bu yana seçim sisteminde ‘bonus koltuk’ sisteminin kullanılmayacağı ilk seçim olarak tarihe geçecek.
İktidardaki Yeni Demokrasi (YD) partisi, 1974 yılından bu yana ikramiyeli milletvekilliği taraftarı, göreve geldikten kısa bir süre sonra Ocak 2020’de, tamamen farklı bir metodolojiyle de olsa ikramiye sistemini yeniden canlandırmak için yeni bir seçim kanunu çıkardı. Yeni yasaya göre yüzde 25 ile yüzde 40 arasında oy alanlar, nispi dağılım başlamadan önce bu aralıktaki her yarım puan için bir sandalye (en fazla 30 sandalye) alacak. Birinci olan parti kadrosu, ortada ek 20 ila 50 sandalye alacak. Söz konusu sistem 21 Mayıs 2023 seçimlerinden sonraki seçimde uygulanacak.
Uzmanlar, seçim sistemi nedeniyle bu yıl ikinci bir seçim olasılığının yüksek olduğuna dikkat çekiyor ve bu durum siyasi partilerdeki farklılıklar nedeniyle seçimlerden sonra koalisyon hükümeti kurmayı zorlaştırıyor.
GOLDEN DAWN KATILAMIYOR
2020 yılında ‘suç örgütü’ ilan edilen ve yönetim ekibi tutuklanan neo-Nazi örgütü Altın Şafak bugünkü seçimlere katılamayacak. Yargıtay da seçim kriterlerine uymadığı için bazı oluşumları seçim dışı bıraktı.
Temmuz 2019’dan beri görevde olan Başbakan Miçotakis, 22 Nisan 2023’te Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou ile yaptığı görüşmede Yunanistan Anayasası’nın 41. maddesi uyarınca parlamentonun feshedilmesini talep etti. Bu talebin ardından seçim günü olarak belirlendi. 21 Mayıs Pazar, parlamentonun feshedilmesinden sonraki 30 günlük seçimlerin yapılmasına bir gün kala.
HÜKÜMET YAZ AYINDA YENİ SEÇİMLER BEKLİYOR
Komşu ülkedeki uzmanlar, 2023 erken seçimlerini ‘heyecansız seçimler’ olarak nitelendiriyor. Bunun en önemli nedeni, son anket ve anketlere göre, büyük partilerin tek başına hükümeti kuracak yeni parlamentoda çoğunluğa sahip olmasının beklenmemesi. İktidar cephesinde yaz ortasında yeni seçimlerin yapılacağına dair yüksek bir beklenti var.
Yunan vatandaşlarının seçimlere olan ilgisinin sınırlı olmasının bir diğer nedeni de son on yılda peş peşe yaşanan seçim süreçleridir. Ekonomik bunalım yıllarında üst üste yapılan seçimler ve birbiri ardına iktidara gelen partiler, farklı siyasi ve sosyoekonomik analizleri gündeme getirmemekle eleştiriliyor.
ANKET NE DİYOR?
2019’da tek başına iktidara gelen Başbakan Kiryakos Miçotakis’in muhafazakar YD partisinin bu seçimlerde yüzde 5-6 oyla birinci parti olması bekleniyor. Son anketlere göre partinin oy oranı yüzde 30’un biraz üzerinde. Öte yandan partinin iktidar amacını tek başına gerçekleştirmesi de beklenmiyor.
YD’yi ikinci sırada SYRIZA takip ediyor. Uzmanların tahminlerine göre ana muhalefet yüzde 25 bandında ‘demirlenmiş’ durumda. SYRIZA yönetimi ise seçim gecesi bu öngörülerin gerçeğe dönüşmeyeceği ve iktidar partisi ile aradaki mesafenin kapanacağı görüşünde.
İki büyük partiyi, önemli bir oy farkıyla sırasıyla merkez sol parti PASOK, Yunanistan Komünist Partisi (KKE), aşırı sağ-popülist Helen Analiz ve sol parti MERA25 takip ediyor. Daha küçük partiler de seçimlere katılıyor ve oy oranları yüzde 1 ile 2 arasında değişiyor. Ancak Yunanistan seçimlerinde yüzde 3 barajı uygulanıyor.
PARTİLER NELER SÖZ VERİYOR?
İktidardaki Yeni Demokrasi (YD), seçmenlerine karşı 2019’dan bu yana izlediği muhafazakar-neoliberal politikaların devamını taahhüt ediyor. Türkiye ile ilişkiler konusunda Başbakan Kiryakos Miçotakis, Türkiye’nin yeni hükümetiyle diyaloğu deneyeceği ancak ülkenin savunmasını desteklemekten vazgeçmeyeceği mesajını veriyor.
Ana muhalefetteki SYRIZA, 2015-2019 döneminde uygulanan politikalara dönüş sözü veriyor. Parti, YD’nin demokratikleşme alanında attığı adımları neoliberal politikalarla sınırlama sözü veriyor. KKE dışındaki örgütler ve diğer sol oluşumlar ise kısmen YD’nin izlediği politikaların birer örneği niteliğindeki vaatlerle seçmen karşısına çıkıyor.
